آشنایی با پروتکل KNX

از پروتکل KNX برای کنترل محصولات و سیستم های مختلفی چون سیستم های روشنایی، کنترل و مانیتورینگ سیستم های انرژی، عملکردهای امنیتی و … استفاده می شود. از آنجایی که واحدها و ساختمان های مجتمع و هماهنگ همواره تقاضای مجموعه ای هماهنگ از سیستم ها و تکنولوژی های مختلفی دارند، پروتکل KNX به گونه ای طراحی شده تا بتواند به صورت شبکه ای با انواع سیستم ها ارتباط برقرار کند و برای این کار اینترفیس هایی برای ارتباط با Ethernet/IP ،RF، سیستم های روشنایی مبتنی بر DALI و دیگر دستگاه های خانه هوشمند دارد. به طور کلی در این استاندارد راه های مختلف فیزیکی برای ارتباط بیان می شود:

– زوج سیم (این مدل از استاندارد های BatiBUS و EIB گرفته شده است)

– شبکه خطوط برق (این بخش مشابه با پروتکل X10 است و از ترکیب EIB و  EHS بوجود آمده است)

– امواج رادیویی (KNX-RF)

– امواج مادون قرمز

– اترنت

پروتکل KNX به گونه ای طراحی شده است تا به هیچ پلتفرم سخت افزاری وابسته نباشد. یک شبکه دستگاهی KNX می تواند بر اساس نیازهای اجرایی خاص، به وسیله هر پردازنده ای از میکروکنترلر 8 بیتی گرفته تا یک کامپیوتر کنترل شود. نوع مشترک بیشتر که برای نصب استفاده می شود واسط زوج سیم است.

KNX همچنین به صورت یک استاندارد باز با موارد زیر سازگار است:

– استاندارد بین المللی (ISO/IEC 14543-3)

– استاندارد کانادایی (CSA-ISO/IEC 14543-3)

– استاندارد اروپایی (CENELEC EN 50090 and CEN EN 13321-1)

– استاندارد Guo Biao چین (GB/T 20965)

سنسورها (مانند سنسورهای دما، وزش باد، سنسور حرکتی و …)

سنسورها نقطه آغاز هر فعالیتی هستند زیرا آنها اطلاعات را جمع آوری کرده و آنها را به صورت یک دیتا بر روی خطوط BUS ارسال می کنند. این اطلاعات می توانند در مورد دمای یک اتاق، حرکت ها، اندازه گیری وزش باد یا تنها وضعیت یک کلید فشاری باشد. نوع سنسورها بر اساس برنامه مورد نیاز انتخاب می شود.

عملگر ها (مانند واحد های دیمری، ولو های الکتریکی، نمایشگر ها و …)

عملگرها اطلاعات ارسال شده را دریافت کرده و آن را به فعالیت تبدیل می کنند. این اطلاعات می تواند شامل کنترل وضعیت پرده، دیم کردن روشنایی یا کنترل سیستم سرمایشی و گرمایشی باشد. انتخاب عملگرها بر اساس نوع برنامه مورد نیاز انجام می شود و شامل یک متصل کننده به سیستم BUS و یک ماژول کاربردی همراه با برنامه کاربردی متناظر است. برنامه کاربردی به همراه طراحی پروژه و نرم افزار مخصوص، به وسیله یک جزء سیستم که اینترفیس (Interface) نامیده می شود و به کامپیوتر یا خطوط BUS متصل است، بر روی دستگاه ها بارگذاری می شود (از طریق هر دو اینترفیس سریال یا USB)  مسیر زوج سیم BUS نصبی، در موازات خطوط تغذیه برق 230 ولت قرار می گیرد و همه دستگاه ها و سیستم های خانه را به یکدیگر متصل می کند و تمام سیگنال های کنترلی را منتقل می کند. این قسمت مشابه با پروتکل DALI عمل می کند.

خطوط انتقال

زوج سیم از سیگنال های مختلفی با یک سرعت ارسال دیتای 9600 بیت بر ثانیه استفاده می کند. مقاومت موج ایده آل برای فرکانس 100 کیلوهرتز، مقدار 120 اهم است و مقاومت خطوط از 20 اهم بر کیلومتر تا نهایتا” 75 اهم بر کیلومتر است. ماکزیمم اثر خازنی در خطوط Bus-to-Bus نیز مقدار 800 پیکوفاراد بر متر در فرکانس 800 هرتز است. اثر خازنی بیشتر نیازمند مقدار متناسب کوتاه تری از طول کابل می باشد.دستگاه های KNX در سه گروه طبقه بندی می شوند:

* A-mode یا حالت اتوماتیک دستگاه هایی هستند که به صورت خودکار خودشان را پیکربندی می کنند و هدف این دستگاه ها فروخته شدن و نصب توسط کاربر نهایی است.

* E-mode یا حالت ساده دستگاه هایی هستند که برای نصب نیاز به آموزش های اساسی دارند. این دستگاه ها عموماً از قبل برنامه ریزی شده اند اما احتیاج به تنظیم پارمترهایی دارند که باید بر اساس نیاز کاربر تعیین شود.

*S-mode یا حالت سیستمی دستگاه هایی هستند که برای ساخت در سیستم های اتوماسیون ساختمانی سفارشی به کار می روند. این دستگاه ها هیچ برنامه ریزی پیش فرضی ندارند و به طور کامل باید توسط متخصصان برنامه ریزی شده و نصب شوند.

یکی از نقاط قوت پروتکل KNX این است که علامت KNX که بر روی محصولات قرارگرفته صرفا” یک نشان تجاری نیست، بلکه نشان دهنده انطباق محصول با تست های انجام شده معتبر آزمایشگاه ها است. در طول این آزمایش ها بررسی می شود که دستگاه از پروتکل KNX پشتیبانی می کند و داده ها نیز طبق این استاندارد کدگذاری شده اند که این ویژگی امکان ترکیب و یکپارچه ساختن را میان محصولات مختلف از تولیدکنندگان مختلف فراهم می سازد. در کاتالوگ محصولات تولیدکنندگان عضو اتحادیه KNX اکنون بیش از 7000 نوع محصول مختلف بر پایه این پروتکل قرار دارد که در زمینه های مختلفی چون کنترل روشنایی، کنترل سیستم سرمایشی و گرمایشی و تهویه مطبوع، نظارت بر زنگ هشدار، مانیتورینگ و مدیریت مصرف انرژی، سیستم های صوتی و تصویری، سیستم های امنیتی و … هستند که می توان دسترسی به هر کدام از آنها را توسط LAN یا گوشی هوشمند فراهم کرد و از هر نقطه از جهان برای کنترل آن فرمان ارسال کرد.